Veel ondernemers hebben momenteel flink te lijden onder de coronacrisis en de gevolgen van de overheidsmaatregelen. Regelmatig komt de vraag aan de orde of nog terug kan worden gekomen op gesloten overeenkomsten en of dan een schadevergoeding is verschuldigd.

Als uitgangspunt heeft te gelden dat partijen verplicht zijn de gemaakte afspraken na te komen. Doet een partij dat niet, en is dat haar toe te rekenen, dan is zij verplicht de daardoor geleden schade aan de andere partij te vergoeden. De andere partij kan er ook voor kiezen om nakoming van de gemaakte afspraken te vorderen of de overeenkomst te ontbinden. Indien het vermoeden bestaat, of al duidelijk is dat de overeenkomst niet (goed) kan worden nagekomen, dan is het allereerst aan te raden met de andere partij daarover in gesprek te treden. Een overeenkomst (van opdracht) kan in principe namelijk altijd in onderling overleg worden gewijzigd of beëindigd. Lijkt de andere partij daar geen medewerking aan te willen verlenen? Dan is het van belang na te gaan of u aansprakelijk bent voor het niet nakomen van de overeenkomst, of dat er misschien een beroep op overmacht of onvoorziene omstandigheden kan worden gedaan.

Overmacht

Een geslaagd beroep op overmacht leidt ertoe dat u de schade, die de andere partij heeft geleden, niet hoeft te vergoeden. De andere partij kan verder niet van u eisen dat u alsnog de afspraken nakomt. Wel kan zij in principe de overeenkomst beëindigen, tenzij anders is overeengekomen. In veel overeenkomsten en toepasselijke algemene voorwaarden is een regeling over overmacht opgenomen. Is dat niet het geval, dan wordt teruggevallen op de wettelijke bepalingen. Uit de wet volgt dat het bij overmacht gaat om een omstandigheid die buiten de macht ligt van degene die zich daarop beroept. Er kan alleen sprake zijn van overmacht als het nakomen van de overeenkomst praktisch onmogelijk is en er geen alternatieve oplossingen zijn. De drempel ligt hoog en per specifieke overeenkomst moet een beoordeling plaatsvinden. Er zijn zeker aanknopingspunten op grond waarvan kan worden gesteld dat de coronacrisis een overmachtssituatie oplevert.

Onvoorziene omstandigheden

Als er geen sprake is van overmacht, dan kan mogelijk nog een beroep op onvoorziene omstandigheden worden gedaan. De onvoorziene omstandigheden moeten zodanig zijn, dat de andere partij ongewijzigde instandhouding van de overeenkomst niet van u mag verwachten. De overeenkomst kan dan worden gewijzigd, of geheel of gedeeltelijk worden beëindigd. Of onvoorziene omstandigheden aan de orde zijn, moet van geval tot geval worden beoordeeld. Het mag niet gaan om het normale ondernemersrisico. Het coronavirus zal daar waarschijnlijk niet onder vallen. Uit de praktijk volgt dat rechters niet snel een beroep op onvoorziene omstandigheden honoreren. Omdat de rechtbanken momenteel zijn gesloten, raden wij u aan eerst te proberen samen met de andere partij tot een passende oplossing te komen.

Beter voorkomen, dan genezen

Bij alle nog te sluiten overeenkomsten en toepasselijke algemene voorwaarden, is het verstandig duidelijk te formuleren wanneer van overmacht sprake is en wat daarvan dan de gevolgen zijn. De juristen van Frontyr helpen u daar graag bij en kunnen u van meer informatie en een gericht advies voorzien.

Heeft u naar aanleiding van dit artikel een vraag? Stel direct een vraag online...